SJ-13-0002 : sahih muslim: hadis larangan membunuk semut

Petikan dari jawapan ustaz Ziy@d

Hukum Membunuh Semut

Firman Allah S.W.T:

ÞóÇáóÊú äóãúáóÉñ íÃóíøõåóÇ Çáäøóãúáõ ÇÏúÎõáõæÇú ãóÓóÜßöäóßõãú áÇó íóÍúØöãóäøóßõãú ÓõáóíúãóÜäõ æóÌõäõæÏõåõ æóåõãú áÇó íóÔúÚõÑõæäó
ÝóÊóÈóÓøóãó ÖóÜÍößÇð ãøöä ÞóæúáöåóÇ æóÞóÇáó ÑóÈøö ÃóæúÒöÚúäöì Ãóäú ÃóÔúßõÑó äöÚúãóÊóßó ÇáøóÊöì ÃóäúÚóãúÊó Úóáóìøó æóÚóáóì æóÇáöÏóìøó æóÃóäú ÃóÚúãóáó ÕóÜáöÍÇð ÊóÑúÖóÜåõ

“…berkatalah seekor semut: Wahai sekalian semut, masuklah ke sarang kamu masing-masing, jangan Sulaiman dan tenteranya memijak serta membinasakan kamu, sedang mereka tidak menyedari. Maka tersenyumlah Nabi Sulaiman mendengar kata-kata semut itu dan berdoa dengan berkata: Wahai Tuhanku, ilhamkanlah daku supaya tetap bersyukur akan nikmatMu yang Engkau kurniakan kepadaku dan kepada ibu bapaku dan supaya aku tetap mengerjakan amal soleh yang Engkau redai…” (Surah an-naml: ayat 18-19)

þ

ÍÏËäí þ þÃÈæ ÇáØÇåÑ þ þæÍÑãáÉ Èä íÍíì þ þÞÇáÇ ÃÎÈÑäÇ þ þÇÈä æåÈþ þÃÎÈÑäí þ þíæäÓ þ þÚä þ þÇÈä ÔåÇÈ þ þÚä þ þÓÚíÏ Èä ÇáãÓíÈ þ þæÃÈí ÓáãÉ Èä ÚÈÏ ÇáÑÍãä þ þÚä þ þÃÈí åÑíÑÉ Úä ÑÓæá Çááå þ þÕáì Çááå Úáíå æÓáã Ãä äãáÉ ÞÑÕÊ äÈíÇ ãä ÇáÃäÈíÇÁ ÝÃãÑ þ ÈÞÑíÉ Çáäãá ÝÃÍÑÞÊ ÝÃæÍì Çááå Åáíå ÃÝí Ãä ÞÑÕÊß äãáÉ ÃåáßÊ ÃãÉ ãä ÇáÃãã ÊÓÈÍ

Dari Abu Hurairah R.A bahawa Rasulullah s.a.w bersabda: "Sesungguhnya pernah seekor semut menggigit salah seorang Nabi lalu Nabi tersebut menyuruh supaya membakar sarang semut tersebut, tetapi Allah menurunkan wahyu kepadanya: Apakah hanya gara-gara seekor semut menggigitmu lantas kamu akan binasakan satu umat yang selalu membaca tasbih?" (Hadith Riwayat Muslim)

þÍÏËäÇ þ þÅÓãÇÚíá Èä ÃÈí ÃæíÓ þ þÞÇá ÍÏËäí þ þãÇáß þ þÚä þ þÃÈí ÇáÒäÇÏ þ þÚä þ þÇáÃÚÑÌ þ þÚä þ þÃÈí åÑíÑÉ þ þÑÖí Çááå Úäå Ãä ÑÓæá Çááå þ þÕáì Çááå Úáíå æÓáã þ þÞÇá þ þäÒá þ þäÈí þ þãä ÇáÃäÈíÇÁ ÊÍÊ ÔÌÑÉ ÝáÏÛÊå äãáÉ ÝÃãÑ þ þÈÌåÇÒå þ þÝÃÎÑÌ ãä ÊÍÊåÇ Ëã ÃãÑ ÈÈíÊåÇ ÝÃÍÑÞ ÈÇáäÇÑ ÝÃæÍì Çááå Åáíå ÝåáÇ äãáÉ æÇÍÏÉ þ

Dari Abu Hurairah R.a bahawa Rasulullah S.A.W bersabda: " Ketika salah seorang para nabi duduk berehat di bawah pokok, seekor semut telah menggigit beliau. Kemudian dia memerintahkan bungkusannya dipindahkan dari bawah pokok tersebut dan memerintahkan sarang semut itu dibakar. Lalu ALlah menurunkan wahyu: 'Adakah mencukupi dgn membakar hanya kerana seekor semut yg mengigitmu'?" (Hadith Riwayat Bukhari)

þÍÏËäÇ þ þÃÍãÏ Èä ÍäÈá þ þÍÏËäÇ þ þÚÈÏ ÇáÑÒÇÞ þ þÍÏËäÇ þ þãÚãÑ þ þÚä þ þÇáÒåÑí þ þÚä þ þÚÈíÏ Çááå Èä ÚÈÏ Çááå Èä ÚÊÈÉ þ þÚä þ þÇÈä ÚÈÇÓ þ þÞÇá Åä ÇáäÈí þ þÕáì Çááå Úáíå æÓáã þ þäåì Úä ÞÊá ÃÑÈÚ ãä ÇáÏæÇÈ ÇáäãáÉ æÇáäÍáÉ æÇáåÏåÏ þ þæÇáÕÑÏ

Dari Ibnu Abbas R.A, bahawa Rasulullah S.A.W melarang membunuh 4 binatang yakni semut, lebah, burung hud-hud dan burung Surrah (Hadith Riwayat Abu Daud dgn rangkaian perawi yg tsiqah)

Tarjih:
Dari dalil hadith2 ini, para fuqaha mengeluarkan bbrp hukum. Ulama mengklasifikasikan bahawa semut yg dimaksudkan itu ialah semut yang besar spt semut2 yg disebut oleh Nabi Sulaiman A.S. Semut yg besar dilarang dibunuh tanpa ada alasan yg munasabah. Manakala semut yg kecil diharuskan bunuh. Fuqaha maliki memakruhkan perbuatan membunuh semut dgn alasan yg tidak munasabah. Ini diasaskan kpd kaedah fiqh “semua yang menimbulkan bahaya (madharrat) harus dihilangkan”. Sekiranya semut itu membahayakan/memudaratkan kesihatan, diharuskan ia dibunuh.

Wallahua'alam.

sumber : http://www.al-ahkam.com.my/forum2/viewtopic.php?t=18361

Disini kami cuba menyimpulkan pendapat beberapa Mazhab mengenai perkara diatas berdasarkan perbincangan bab ini didalam Ensaiklopedia Fiqh Kuwait :-

"Syara' memakruhkan (membenci) membunuh beberapa jenis serangga/binatang, seperti katak. Telah di riwayatkan oleh Abdul Rahman bin Uthman, katanya :

ÐßÑ ØÈíÈ ÚäÏ ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æÓáã ÏæÇÁ , æÐßÑ ÇáÖÝÏÚ íÌÚá Ýíå , Ýäåì ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æÓáã Úä ÞÊá ÇáÖÝÏÚ

"Tabib telah menyatakan kepada Rasulullah saw mengenai ubatnya, beliau menyebut bahawa ia diperbuat daripada katak, maka Rasulullah saw melarang membunuh katak" .

Dimakruhkan (dibenci) juga membunuh semut dan lebah, sebagaimana hadith yang diriwayatkan oleh Ibn Abbas ra. :-

äåì ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æÓáã Úä ÞÊá ÃÑÈÚ ãä ÇáÏæÇÈ : ÇáäãáÉ , æÇáäÍáÉ , æÇáåÏåÏ , æÇáÕÑÏ

"Dari Ibnu Abbas R.A, bahawa Rasulullah S.A.W melarang membunuh 4 binatang yakni semut, lebah, burung hud-hud dan burung Surrah"

Ulama mengecualikan semut jika ia membahayakan, maka didalam keadaan ini dibenarkan membunuhnya. Berikut adalah pandangan 4 Mazhab mengenainya.

1. Mazhab Maliki : dibenarkan membunuh semut dengan 2 syarat : (1) Ia mencederakan, (2) Ia tidak mungkin akan meninggalkan tempat tersebut, kerama ia tidak disukai kerana mengakibatkan kerugian badan ataupun harta.

2. Mazhab Hanafi dan Maliki membenarkan membunuh serangga, tetapi Maliki meletakkan syarat hanya dibenarkan membunuh serangga yang merbahaya dengan cara ubat serangga dan tidak disalah gunakan, atau ditangguhkan melainkan 5 perosak yang dibenarkan membunuhnya samada didalam keadaan Ihram atau tidak (lihat hadith dibawah mengenai 5 perosak itu.).

3. Mazhab Syafie membahagikan serangga kepada 3 bahagian :

a. Yang pasti merbahaya, seperti 5 perosak sebagaimana hadith A'isyah :-

ÃãÑ ÇáÑÓæá Õáì Çááå Úáíå æÓáã ÈÞÊá ÎãÓ ÝæÇÓÞ Ýí ÇáÍÑã : ÇáÍÏÃÉ , æÇáÛÑÇÈ , æÇáÝÃÑÉ , æÇáÚÞÑÈ , æÇáßáÈ ÇáÚÞæÑ

"Rasulullah saw memerintahkan (dibenarkan) membunuh 5 perosak : tikus, kala-jengking, gagak, helang dan anjing gila"

Termasuklah mana-mana serangga yang merbahaya.

b. Apa yang munafaat dan memudharatkan, maka tidak baik membunuh dan tidak dibenci.

c. Tidak zahir darinya perkara yg bermunafaat dan tidak merosakkan seperti kumbang dsb, adalah makruh dibunuh. Adalah haram membunuh semut Al-Sulaiman, lebah dan katak. Selain dari semut Nabi Sulaiman, semut kecil dibenarkan dibunuh, tetapi bukan dengan cara membakarnya.

4. Mazhab Hanbali berpendapat bahawa adalah dibenarkan membunuh serangga yang membahayakan selain dari 5 perosak. Membunuh serangga yang bahaya adalah mustahab, seperti kala-jengking, tikus, kumbang, lalat, nyamuk. Bagi serangga yg tidak merbahayakan seperti cacing, jawabnya mungkin dibenarkan, atau markuh ataupun haram. Adalah makruh (di benci) membunuh semut melainkan yang membahayakan, seperti anai-anai."
----------

Elok juga kita melihat pandangan ulama aliran salaf kontemporer, Syeikh Abdul Aziz bin Baaz rh. :-

åÐå ÇáÍÔÑÇÊ ÅÐÇ ÍÕá ãäåÇ ÇáÃÐì ÊÞÊá ÈÇáãÈíÏÇÊ ÇáÍÔÑíÉ æáÇ ÊÞÊá ÈÇáäÇÑ ¡ íÞæá ÇáÑÓæá Õáì Çááå Úáíå æÓáã : ( ÎóãúÓñ ÝóæóÇÓöÞõ íõÞúÊóáúäó Ýöí ÇáúÍöáøö æóÇáúÍóÑóãö : ÇáúÝóÃúÑóÉõ æóÇáúÚóÞúÑóÈõ æóÇáúÛõÑóÇÈõ æóÇáúÍõÏóíøóÇ æóÇáúßóáúÈõ ÇáúÚóÞõæÑõ ) ÑæÇå ãÓáã 2071 ¡ æÝí áÝÙ ÂÎÑ æÇáÍíÉ ( ÓÇÏÓÉ ) ¡ åÐå ÃÎÈÑ ÇáäÈí Õáì Çááå Úáíå æÓáã Úä ÃÐÇåÇ æÃäåÇ ÝæÇÓÞ æÞÏ ÎÑÌÊ Úä ØÈíÚÉ ÛíÑåÇ ãä ÚÏã ÇáÃÐì ¡ æáåÐÇ ÞÇá : íÞÊáä Ýí ÇáÍá æÇáÍÑã ¡ æåßÐÇ ÅÐÇ æõÌÏ ÇáÃÐì ãä ÛíÑåÇ ßÇáäãá Ãæ ÇáÕÑÇÕíÑ Ãæ ÇáÎäÇÝÓ Ãæ ÛíÑåÇ ãÇ íÄÐí ÝÅäåÇ ÊÞÊá ÈÇáãÈíÏÇÊ ÇáÍÔÑíÉ æáíÓ ÈÇáäÇÑ æÇááå ÃÚáã .

"Jika serangga tersebut membahayakan, ia boleh dibunuh dengan menggunakan racun serangga, tetapi bukanlah dengan api. Rasulullah saw bersabda : 'Lima serangga perosak boleh dibunuh samada didalam ihram atau tidak, : tikus, kala-jengking, gagak, helang dan anjing gila.' [Hadith riwayat Muslim no: 2071]. Didalam riwayat lain menambah yg keenam iaitu ular. Rasulullah saw menjelaskan kepada kita bahawa serangga ini merbahaya, dan ia bukanlah sebagaimana binatang/serangga yang lain yang tidak membahayakan, maka Nabi saw menyuruh kita membunuhnya samada didalam Ihram atau tidak. Bagi serangga yang lain seperti kumbang atau lipas, yang boleh membahayakan, boleh juga di bunuh dengan menggunakan racun serangga, dan bukanlah dengan api" - [Fatawa Islaamiyaah, ms451].

Dr Abdul Fatah Idris pula mengatakan bahawa :

æÞÊá Çáäãá íÚÏ ãÍÑãðǺ áÃäå áÇ íÄÐí ÃÍÏðÇ ÅáÇ ÅÐÇ ÊÚÑÖ áå ÃÍÏ ÈÓæÁ¡ ÝÅäå íÏÇÝÚ Úä äÝÓå ÔÃäå Ýí åÐÇ ÔÃä ÛíÑå ãä ÇáÍÔÑÇÊ æÇáÍíæÇä.
æáßä ÅÐÇ ßÇä åÐÇ Çáäãá íÄÐí ÇáãÈÇäí Ãæ ÇáãÒÑæÚÇÊ Ãæ ÇáÃËÇË ßÇáäãá ÇáÃÈíÖ ãËáÇðÝÅäå íÍá ÅÈÇÏÊå æÅÈÚÇÏå Úä ÇáãæÖÚ ÇáÐí íæÌÏ Ýíåº æÐáß áãÇ íÊÎáÝ Úäå ãä ÃÖÑÇÑ ãÇÏíÉ ÈÇáÒÑÚ æÇáÃËÇË æÇáãÈÇäí. æßá ãÇ íÄÏí Åáì ÖÑÑ ÝÞÏ äåì ÑÓæá Çááå Õáì Çááå Úáíå æÓáã Úäåº ÍíË ÞÇá Õáì Çááå Úáíå æÓáã: "áÇ ÖÑÑ æáÇ ÖÑÇÑ". ¡ æÇááå ÃÚáã.

"Dan membunuh semut menyediakan seseorang kepada perkara yang haram! Kerana sesungguhnya ia tidak merosakkan, melainkan jika ia mendedahkan kepada keburukan, maka sesungguh ia mempertahankan dirinya didalam pengurusan hariannya sama seperti serangga dan juga binatang yang lain.

Dan jika semut tersebut merosakkan bangunan, atau laman, atau perabot, contohnya yang dilakukan oleh anai-anai, maka ia hendaklah di hapuskan dan dibuangkan dari tempat yang dijumpainya! Kerana sesungguhnya dihalalkan keatas hamba dari perkara yang mengancam tanam-tanaman, perabot dan bangunan. Dan semua ini perkara yang membahayakan yang telah diharamkan oleh Nabi saw, dimana baginda bersabda : 'Tidak mudharat dan tidak memudaratkan'." - [sumber : Fatwa IOL : http://www.islamonline.net/fatwa/arabic/FatwaDisplay.asp?hFatwaID=29779].
----------

Dari rumusan fatwa-fatwa ulama diatas, dapatlah kita simpulkan :-

(a) Binatang atau serangga tidak boleh dibunuh dengan sewenang-wenangnya, melainkan ia merupakan binatang atau serangga yang membahayakan, baik jasad seseorang atau pun harta bendanya.

(b) Semut Al-Sulaiman (semut besar) dilarang sama sekali dibunuh, akan tetapi semut-semut kecil yang selalu mengganggu kawasan rumah boleh dibunuh.

(c) Membunuh semut dibolehkan dengan menggunakan racun serangga dan bukan membakarnya, sebagaimana yang disebut oleh Al-Hafiz Imam Nawawi didalam memberi komentar keatas atas Hadith Imam Muslim diatas bahawa hanya Allah yang boleh mengazab dengan menggunakan api. WA.

wassalam